Συνέντευξη στον Νίκο Ελευθερίου στο HAPPY WEEK τεύχος 399 27/6/2013

http://www.happyweek.gr/components/issue_flip/index.php?dir=399

Με τη σημερινή καλεσμένη δεν έχω ευτυχήσει να κάνω παρία από την άλλη  έχω απολαύσει  πολλάκις τη δουλειά της πότε με τη γοητεία εκείνη του καινούργιου που σε συμπαρασύρει γλυκά και πότε πιο συνειδητά και ίσως και επί της ουσίας ,αν και θεωρώ πως η τέχνη που σε κάνει δικό της δεν έχει αρχή, τέλος, μέση απλά σε κατακτά όπως μόνο εκείνη ξέρει. Κι η εν λόγω δημιουργός ξέρει με τον καλύτερο τρόπο να σε κάνει να ταξιδεύεις, να γίνεσαι ένα με το έργο της… Πως θα μπορούσε άλλωστε τόσο συναίσθημα να μη σε κάνει να νοιώσεις, να οικειοποιηθείς, να απολαύσεις … ακόμη και ας μην είσαι γνώστης η μεταλαμπάδευση γίνεται μ έναν τρόπο αν όχι ονειρικό σίγουρα ουσιαστικό και ξεχωριστό.
Με ένα αξιοζήλευτο βιογραφικό στο ενεργητικό της η κα Μάρω Γαλάνη  μας ανοίγει την καρδιά  της και μιλάει μαζί μας με την ψυχή της, όπως σε ό,τι κάνει, με εκείνα τα αξιοζήλευτα ελληνικά της και είναι τιμή μας που βρίσκεται και δημιουργεί στην πόλη μας και όχι μόνον…
Σεμνή, αξιοπρεπής, γλυκιά,  παθιασμένη, αισθαντική  και δε θα γράψω άλλα για εκείνη, γιατί  τότε οι σελίδες του περιοδικού δεν θα έφταναν . Γνωρίστε την περισσότερο μέσα από την εξαιρετική  κουβέντα που κάναμε για όλους σας.

Ποιος είναι ο βασικός λόγος που σας εμπνέει να κάνετε ακόμη αυτή τη δουλειά;

Ασίγαστη η ευαισθησία που θρηνεί μέσα μου μόνη της. Για να παρηγορηθεί και να παρηγορήσει,  επιθυμεί να εξέλθει σε Συνάντηση με μια άλλη ευαισθησία, αυτή των ερμηνευτών – συνεργατών και των θεατών.

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της δουλειάς σας, θεωρώ πως είναι η έννοια της μετάλλαξης/μεταμόρφωσης. Αν θεωρήσουμε πως κι εσείς, κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων, έχετε περάσει από μια αντίστοιχη, προσωπική και καλλιτεχνική μεταμόρφωση κι αν ναι πως θα μας την περιγράφατε;

Στην υποκειμενική προσωπική μου ιστορία μεταμορφώθηκα από παιδί σε ενήλικα τη νύχτα της απώλειας του πατέρα μου. Από εκείνη την αιφνίδια πρώτη μεταμόρφωση, παλεύω ανειρήνευτα να ανοίγω άφοβα, με τόλμη προς την αληθινή ζωή. Δοκιμάζω μέσα από τη μετατροπή των λόγων, της ματιάς, της αγκαλιάς, του χαμόγελου σε σχέση. Προσπαθώ την μετοχή και την αμοιβαιότητα. Δεν τα καταφέρνω. Τις περισσότερες φορές δεν τα καταφέρνω. Γι’ αυτό  στρέφομαι στο χορό. Γιατί ο χορός είναι η προσωρινή παύση της αγωνιώδους αναζήτησης του εαυτού. Σύντομη παύση. Κρατά όσο ο χορός. Μετά πάλι από την αρχή. Έχει όμως αφήσει ένα σημάδι.
Στη δημιουργία, στην τέχνη, η μεταμόρφωση μου συμβαίνει βασανιστικά αργά. Σταθερά ψάχνω, από την πρώτη μου σύνθεση, μια εκφραστική δύναμη απολύτως έντιμη. Στην αρχή, όμως, ούσα εθισμένη, κυρίως λόγω σπουδών, στο ρίγος της υψηλής σωματικής επίδοσης, στόχευα στην φόρμα της κίνησης, σε αισθητικές στάσεις. Με τον καιρό άρχισα να προσεγγίζω την κίνηση δομικά, να νοιάζομαι περισσότερο να «μιλήσω» στη σκηνή, όπως στην αληθινή ζωή, με δράσεις όπου η κίνηση δεν εξαρτάται από την ωραία γραμμή και την εξωπραγματική ισορροπία αλλά εκφράζει δυνατά κι αυθεντικά τις ορμές, τις επιθυμίες και τους φόβους, τον πόνο και τις αντιδράσεις ζωντανών ανθρώπων.

Υπάρχει μια ευκολία σήμερα στον τρόπο που ορίζουμε τα αισθήματά μας, την κατάθλιψη, την μανιοκατάθλιψη, τις εμμονές μας κι όλοι έχουν γίνει λίγο ψυχαναλυτές. Μπορούμε θεωρείτε πως μπορούμε με ένα βιβλίο, ή με την τέχνη να βοηθήσουμε το εαυτό μας;

Θαυματουργό ίαμα η Τέχνη!
Προσωπικά δημιουργώ και μαζί προσπαθώ να αναλύσω, να καταλάβω την ψυχή μου, την ψυχή του ανθρώπου. Αλλά και ως αποδέκτης της τέχνης, θεατρικής παράστασης, ποιητικής γραφής, εικαστικής δημιουργίας έχω συχνά βγει, έστω για λίγο, από την τραγική αμηχανία της ύπαρξης (αμηχανία: ο χαριτωμένος τρόπος να μιλάμε για τις καταθλίψεις μας, τις μανίες και τις εμμονές μας).  Και η ψυχανάλυση την υπόσχεται την ελπίδα, επίσης...

Γιατί εξασκείτε την εν λόγω τέχνη; Για να θυμηθείτε, για να θυμίσετε, ή για να ξεχάσετε πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις; Η μνήμη καταντάει βάρος στο πέρασμα του χρόνου, ή υποφέρουμε λιγότερο όταν θυμόμαστε;

Όταν με ρώταγαν παιδί τί θέλω να γίνω έλεγα ο χορός, «εγώ θέλω να γίνω ο χορός» φώναζα. Ανέβαινα στα δάχτυλα των ποδιών μου και ψήλωνα ως τον ουρανό. Τώρα πια συνειδητοποιώ πως υπάρχει ένα κενό στη Μνήμη μου και στην καρδιά μου που δεν μπορώ να γεμίσω. Γι' αυτό συνεχώς κάνω παιχνίδια πιθανοτήτων, εκδοχών, επινοήσεις γεγονότων, σενάρια και συνθέσεις. Χορογραφίες με στόρι, και ποτέ, σχεδόν ποτέ, χορούς χαράς. Κι έτσι που κάνω προσπαθώ να σταθώ στο ύψος της ζωής. Προσπαθώ με ευθεία ματιά να αξιωθώ την Μνήμη γιατί χωρίς αυτήν δεν διευρύνεται η Αλήθεια.
Το  πέρασμα του χρόνου είναι η ευλογία του θεού για μένα. Έχασα πολλούς αγαπημένους στη νεότητα, άγρια νεότητα, άφοβη στο θάνατο. Τους έχω στη Μνήμη και μου ψιθυρίζουν τη χαρά του να μεγαλώνω, να έχω την προοπτική να αξιωθώ το γήρας. Δεν είναι βάρος η Μνήμη. Είναι η Ζωή η ίδια, η απεριόριστη.

Κι ενώ η τέχνη μας αναπτερώνει, μας δίνει μας αίσθηση διαφυγής, γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι αντιστέκονται στην ιδέα αυτή και θέλουν να πατούν γερά τα πόδια τους στο έδαφος, ίσως θεωρούν πως έτσι ορίζουν τη ζωή τους;

Μας δόθηκε, με αντάλλαγμα την απώλεια του Παραδείσου, το δικαίωμα της επιλογής. Κάποιοι επιλέγουν τη συντήρηση. Καμιά μεταμόρφωση αλλά και καμιά  παραμόρφωση δεν θα συμβεί σε αυτούς, γιατί δεν μετακινούνται από τη σιγουριά της θέσης τους. Δεν διακινδυνεύουν. Θέλουν να ορίζουν τη ζωή τους. Όμως αλήθεια, ποια ζωή; Πώς να την ορίσεις τη χαρισάμενη ζωή την οριοθετημένη από το θάνατο;

Θα θέλατε να μπείτε στο χώρο της πολιτικής, γιατί σαν άνθρωπος που τον ενδιαφέρουν τα κοινά, θα μπορούσατε να βρείτε λύσεις στα προβλήματα και τις διαπιστώσεις που ήδη έχετε κάνει γι’ αυτήν την πόλη και να κάνετε και τις παρατηρήσεις σας στου ιθύνοντες;

Με απασχολεί σοβαρά η ιδιωτική ερμηνεία της ζωής. Ακαταλάγιαστη είναι όμως, η επιθυμία μου για κοινωνική και πολιτική δράση. Σπαρακτικά τσακίζομαι υπέρ των εύθραυστων, αδύναμων και αδέξιων ανθρώπων. Είμαι ολόκαρδα κι ολόσωμα ταγμένη ενάντια στη θηριωδία της εκμετάλλευσης και στο τέλμα της συμβατικής ανοχής. Είμαι υπέρ της άμεσης δημοκρατίας η οποία για να λειτουργήσει απαιτεί ενεργούς πολίτες. Με αυτήν την έννοια λοιπόν είμαι, και θα παραμείνω, ένα συγκρουσιακά, ιδιωτικό πρόσωπο, ενεργό πολιτικά. «Ναι» λέει ο Κορνήλιος Καστοριάδης «εσύ θα διορθώσεις το ρωμέικο στο χώρο και τον τομέα που βρίσκεσαι» και τον πιστεύω βαθύτατα.
Οι πολιτικοί ασελγούν ανενδοίαστα πάνω στις αρχές της δημοκρατίας, αυτό που τους ενδιαφέρει δεν είναι η διαχείριση των δημόσιων υποθέσεων αλλά η εξασφάλιση των ιδιωτικών τους συμφερόντων, έτσι , σήμερα, κατάντησε η πολιτική ύβρις. Ουδόλως με ενδιαφέρει να μπω σε τέτοιους τόπους συνομιλίας και συνάφειας. 

Γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν εύκολα να διακρίνουν αυτό που πραγματικά θέλουν στη ζωή τους; Ποιο πιστεύετε πως είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο;   

Δεν έχω πολλές βεβαιότητες είναι αλήθεια. Υποθέτω όμως. Πολύ και συχνά υποθέτω. Επί του προκειμένου ερωτήματος λοιπόν, κοινωνικά ότι αντιμάχεται τη συνάντηση με την προσωπική αλήθεια του καθενός θαρρώ πως είναι ο κοινωνικός κανόνας τυφλής συμμόρφωσης με το «πρέπον», το «ορθόν» το «ομαλόν». Αλλά επειδή σε κάθε περίπτωση η προσωπική ευθύνη αμετάκλητα προσδιορίζει την έμπρακτη πραγματικότητα η καθήλωση σε περιορισμούς, στην παθητικότητα, στην ατολμία σημαίνει αυτοπεριχαράκωση και αυτοεμπόδιο που είναι άσπονδοι εχθροί των   διευρυμένων πεδίων συνειδητότητας. Και η συνειδητότητα είναι η μοναδική ελπίδα για τη χαρά της συνάντησης με την πραγματική επιθυμία .

Υπάρχουν κάποια όνειρα, κάποιες ουτοπίες που μπορεί να κυνηγήσει, ν’ αναζητήσει η Πατρινή κοινωνία και κατ’ επέκτασιν η ελληνική;  Ή κάθε κομμάτι της έχει τα δικά του;

Η ψηλάφηση του νοήματος της ζωής αποτελεί αποκάλυψη κοινή για κάθε  άνθρωπο. Κοινά τα όνειρα στα οποία μπορεί να αποθέσει την ελπίδα κάθε  κάτοικος της Πάτρας, της Ελλάδα, του κόσμου. Διαλέγω την ου-τοπία για έναν τόπο ανοιχτό στην αυτονομία, τη διαύγεια, το στοχασμό, την υπευθυνότητά, την αυτοπροσφορά και  την επίγνωση ότι η μοίρα του καθενός είναι ριζικά αλληλέγγυα με εκείνη όλων των άλλων.

Είσαστε ο τύπος του δημιουργού/καλλιτέχνη που έχει μια συγκεκριμένη γραμμή/πορεία στο μυαλό του, την οποία θα επιβάλλει σε κάθε περίπτωση, ή το τελικό έργο προκύπτει και μέσα από τους συσχετισμούς των παραγόντων;

Ύπνος  -  θάνατος - σώμα – αίμα – γυμνό – μνήμη - γυναίκες -  το άφυλο των αγγέλων - αυτόχειρες -  απουσία  είναι θέματα που εμμονικά διερευνώ από την πρώτη μου δουλειά. Νοιώθω πως είναι όλα τους Ένα, δεν ξέρω να το ονομάσω αλλά είμαι σίγουρη πως πρόκειται για το ίδιο θέμα. Οι βεβαιότητες με τις οποίες ξεκινώ είναι επιμέρους πάντα, σε χρόνους όχι τελεσίδικους, χωρίς  σιγουριά  αβυσσαλέα και αποτελούν για μένα τον καμβά για το παραγόμενο καλλιτεχνικό γεγονός. Σέβομαι πολύ τα σώματα των ερμηνευτών. Τις δυνατότητες και τις ανάγκες τους, τις οποίες ήδη γνωρίζω από πολύμηνο εργαστήρι που πάντα προηγείται της παράστασης. Σε αυτά τα εργαστήρια στόχος μου είναι να αναταράσσω τα ενδότερα ερμηνευτικά τοπία των μετεχόντων. Είναι ένας αγώνας σπουδής και μια προσπάθεια να συντονιστούμε στην κοινή δόνηση του θέματος.    Δεν θα έλεγα όμως πως είμαι εξαιρετικά ανοιχτή, δεν τους προσκαλώ σε αυτοσχεδιασμούς κατά τις δοκιμές. Στη φάση της δημιουργία, υπάρχει μια μοναξιά που δεν γίνεται να μοιραστεί.  Φτάνω λοιπόν στην πρόβα μετά από μοναχική καταβύθιση στο θέμα και προσκαλώ τους συντελεστές της παράστασης σε συνοδοιπορία έχοντας προσημειώσει στο χάρτη τη διαδρομή. Φαίνεται πως έχω ισχυρές προτιμήσεις.
Τα τελευταία χρόνια αξιώθηκα μια συναρπαστική ομάδα. Με κάποιους από αυτούς δουλεύουμε χρόνια μαζί, έχομε αποκτήσει κοινό κώδικα επικοινωνίας. Έτσι ακόμη κι όταν πρόκειται για λόγια, κινήσεις και δράσεις νεογέννητες δεν θέλουμε διαμεσολαβητή την εξήγηση για να συνεννοηθούμε. Το δεδομένο και το ενδεχόμενο, η πραγματικότητα και η δυνατότητα είναι εκεί παρόντα πάντα στη δουλειά μας, όπως στις ζωές μας.

Στη δύσκολη αυτή περίοδο που διανύουμε όλοι μας, ποια κατά την γνώμη σας πρέπει να είναι, ο ρόλος των πνευματικών ανθρώπων, των δημιουργών, των μουσικών, των ηθοποιών;

Δυσβάσταχτα όσα συμβαίνουν σήμερα. Όλες οι αλήθειες θα είναι εναντίον μας αν αρνηθούμε να αναλάβουμε την ευθύνη μας, να βρούμε έναν άξιο σκοπό, για τη συνέχεια και την Ιστορία.
Ο πνευματικός άνθρωπος είναι αυτός που πάσχει ώστε να διατηρείται η ποιητική στα πράγματα. Επιχειρεί να προσφέρει ώστε να γεννηθούν ιδέες, εικόνες, μεταβάσεις. Είναι αυτός που αναζητά την αλήθεια. Βρίσκεται  σε μια συνεχή και άμεση επικοινωνία με την κοινότητα μέσα από τα λόγια, το έργο αλλά και τη ζωή του. Συναισθάνεται, συμπονά, και δρα.